De historische oost-westas van de Kuip start letterlijk en figuurlijk met het Gravensteen. Voor de Stedelijke Commissie van Monumenten was het een eerste reconversiecasus die haar op termijn veel geloofwaardigheid opleverde. Het Gravensteen was in de negentiende eeuw een waar ‘bedrijvencentrum’. De burcht was bedolven onder fabrieksgebouwen, arbeiderswoningen en cafés. Enkel de toegangspoort herinnerde aan een middeleeuws verleden. Toen de industrie zich verplaatste naar de buitenrand, bleef het Gravensteen verloederd achter. De eerste plannen (1885) om de motte af te breken en te verkavelen kenden geen succes. Stad en Belgische staat lieten zich uiteindelijk overtuigen de burcht in haar oude glorie te herstellen. De industriële aanwassen in het kasteel werden afgebroken en de huizen tegen de omwalling verwijderd. De restanten van het Gravensteen werden ‘ontbloot’ om daarna fantasierijk ingevuld te worden tot een archetypische ‘middeleeuwse burcht’.